ARTEMIS TAPINAĞI
Artemis Tapınağı, antik dönemin en büyük ve en ünlü tapınaklarından biridir. Aynı zamanda dünyanın yedi harikasından biri olarak kabul edilmiştir. Tapınak, günümüzde Türkiye’nin İzmir iline bağlı Selçuk ilçesi sınırları içinde yer alan Efes Antik Kenti’nde bulunmaktadır.
Tapınağın İnşası ve Tarihi
İlk İnşa Dönemi:
Tapınağın ilk inşası MÖ 8. yüzyılda başlamıştır. Ancak bu ilk tapınak çeşitli saldırılar sonucunda yıkılmıştır. İkinci ve daha büyük olan tapınak ise MÖ 550 civarında Lidya Kralı Kroisos’un emriyle inşa edilmiştir. Bu yapı, mermerden yapılmış ilk büyük tapınaklardan biri olmasıyla da dikkat çeker. Tapınağın mimarı ise ünlü Yunan mimar Chersiphron ve oğlu Metagenes’tir.
Tapınağın Yeniden İnşası:
Tapınak, MÖ 356 yılında Herostratos adında birinin ün kazanma isteğiyle çıkardığı yangın sonucu tamamen yıkılmıştır. Ancak bu olaydan sonra tapınak tekrar inşa edilmiştir. Yeni yapılan tapınak, önceki tapınaktan daha büyük ve daha görkemli olmuştur. Tapınak, birçok dönemde Romalılar tarafından da onarılmış ve kullanılmaya devam edilmiştir.
Yıkılışı:
Artemis Tapınağı, yüzyıllar boyunca defalarca saldırıya uğramış, yağmalanmış ve depremler nedeniyle hasar görmüştür. M.S. 401 yılında Hristiyanlık döneminde tamamen yıkılmıştır. Yıkımdan sonra tapınağın kalıntıları başka yapılarda kullanılmak üzere taşınmıştır. Bugün tapınaktan geriye kalan sadece birkaç temel kalıntısıdır.
Mimari Özellikleri
Boyutlar:
Tapınak, yaklaşık 115 metre uzunluğunda ve 55 metre genişliğindeydi. Yüksekliği ise yaklaşık 18 metreydi. Tapınağın çevresinde 127 adet sütun bulunmaktaydı ve bu sütunların her biri yaklaşık 18 metre yüksekliğindeydi.
Stil:
Artemis Tapınağı, İyonik mimari stilin bir başyapıtı olarak kabul edilir. İyonik sütun başlıkları, zarif volütleriyle dikkat çeker. Tapınağın mermer sütunları ve heykel süslemeleri antik dönemin en ileri taş işçiliğini yansıtır.
Heykeller:
Tapınak, Artemis’in birçok heykeli ile süslenmiştir. Bunların en ünlüsü, çok memeli Artemis heykelidir, bu heykel bereketin ve doğurganlığın simgesi olarak kabul edilir. Tapınak ayrıca birçok başka tanrı ve tanrıçanın kabartmalarını ve heykellerini de barındırmıştır.
Artemis Tapınağı’nın Önemi
Kültürel ve Dini Önemi:
Artemis Tapınağı, Antik Yunan ve Roma dünyasında büyük bir dini ve kültürel merkezdi. Artemis, Efes şehrinin koruyucu tanrıçası olarak görülüyordu ve tapınak, sadece yerel halk için değil, aynı zamanda uzak yerlerden gelen hacılar için de önemli bir ibadet merkeziydi. Her yıl Artemis adına büyük festivaller düzenlenirdi.
Ekonomik Önemi:
Tapınak, aynı zamanda bir ticaret ve finans merkezi olarak da işlev görmüştür. Tapınağa gelen hacılar, şehrin ekonomisine büyük katkıda bulunmuşlardır. Ayrıca tapınak, bir bankacılık merkezi olarak da kullanılmış, birçok kişi ve tüccar servetlerini burada saklamıştır.
Bugünkü Durumu
Artemis Tapınağı’ndan günümüze ulaşan çok az kalıntı vardır. Bugün tapınağın bulunduğu alanda birkaç sütun parçası ve temeller görülebilir. Bununla birlikte, tapınağın kalıntıları Efes Antik Kenti’nin en çok ziyaret edilen yerlerinden biridir. Ayrıca, tapınağa ait bazı heykel ve kalıntılar, Londra’daki British Museum gibi çeşitli müzelerde sergilenmektedir.
Artemis Tapınağı, antik dünyanın mimari dehasını ve dini hayatını anlamak için önemli bir yapıdır ve Efes’teki diğer antik yapılarla birlikte tarihin derin izlerini taşımaktadır.