HALIKARNAS MOZELESİ

Halikarnas Mozolesi, antik dünyanın yedi harikasından biri olarak kabul edilen ve Bodrum’da (eski adıyla Halikarnas) bulunan, Karya Satrabı Mausolos için inşa edilmiş anıtsal bir mezardır. Mozole, M.Ö. 353 yılında Mausolos’un ölümü üzerine, eşi   Artemisia II tarafından yaptırılmıştır.

Mimarisi

Halikarnas Mozolesi’nin mimarisi, dönemin Pers, Yunan ve Mısır etkilerini birleştiren karmaşık bir yapıya sahiptir. Anıtın tasarımında mimar Pytheos ve Satyrus, heykellerin yapımında ise Scopas, Bryaxis, Leochares ve Timotheos gibi ünlü sanatçılar çalışmıştır. Bu mozole, hem bir mezar hem de bir tapınak olarak işlev görmüştür.

Mozole’nin toplam yüksekliği yaklaşık 45 metreydi ve kare şeklindeki tabanı yaklaşık 30×40 metre ölçülerindeydi. Yapının üç ana bölümü vardı:

Taban Kısmı: Mermer basamaklarla çevrili yüksek bir podyum üzerine oturtulmuştu.

Orta Kısım: Bu bölüm, 36 İyonik sütun tarafından desteklenen bir galeri ile çevriliydi. Sütunlar, iç kısımdaki mezar odasını çevrelemekteydi.

Çatı ve Heykel Kısmı: Piramit şeklindeki çatı, üzerinde bir dört atlı savaş arabasında Mausolos ve Artemisia’nın heykelleri bulunan bir heykel grubu ile taçlandırılmıştı.

Sanatsal Önemi

Mozolenin dış yüzeyi, her biri farklı bir sanatçı tarafından yapılmış olan, detaylı kabartmalarla süslenmiştir. Bu kabartmalarda Yunan mitolojisine ait sahneler ve figürler yer alır. Mozole, Helenistik dönemin mimari ve heykeltıraşlık açısından doruk noktalarından biri olarak kabul edilir.

Tarihi ve Yıkımı

Artemisia, kocasının ölümünden kısa bir süre sonra kendisi de vefat etmiş ve ikisi de bu mozoleye defnedilmiştir. Yapı, yaklaşık 16 yüzyıl boyunca sağlam kalmış, ancak zamanla depremler ve yağmalar sonucunda zarar görmüştür. 15. yüzyılda Bodrum Kalesi’nin inşası sırasında Haçlılar (St. John Şövalyeleri), mozoleyi tahrip etmiş ve taşlarını kale yapımında kullanmışlardır.

Kalıntılar ve Modern Durum

Mozoleden geriye kalan az sayıda eser, bugün Bodrum’daki Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi’nde ve British Museum’da sergilenmektedir. British Museum’da Mozole’nin bazı heykel parçaları ve sütunları sergilenmekte olup, ayrıca mozolenin bir rekonstrüksiyonu da ziyaretçilere sunulmaktadır.

Halikarnas Mozolesi, dönemin mimarlık, sanat ve kültürünün bir simgesi olarak, sadece bir mezar olmaktan öte bir sanat eseri ve kültürel miras olarak tarihteki yerini almıştır. Mozole, bugün bile anıtsal mezar yapılarının “mozole” olarak adlandırılmasının kökeni olarak bu adı taşımaktadır.